Συνέντευξη στον Πέτρο Κατσουρίδη
Σε μια τόσο δύσκολη χρονιά για τον παγκόσμιο τουρισμό, ποιες είναι οι εκτιμήσεις για την πορεία του στη χώρα μας;
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο τουρισμός αποτελεί βασικό κρίκο σε όλη την ανάπτυξη των παράλληλων αγορών της χώρας μας, σε ολόκληρο τον τομέα της οικονομίας της φιλοξενίας. Το 90% του εισοδήματος του τουρισμού του εξωτερικού καλύπτει το 80% του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών, καθώς η Ελλάδα έχει τη 13η θέση στις διεθνείς αφίξεις και είναι το 5ο τουριστικό brand! Και τελικά η κρίση αυτή ήρθε να τονίσει το πόσο αλληλεξαρτώμενος τομέας είναι, καθώς η ανταγωνιστικότητα σε σχέση με την υπόλοιπη οικονομία είναι διπλάσια και με έντονη εξωστρεφή και εξαγωγική δράση. Ακόμη κι αν έχουμε θετικές εξελίξεις στον υγειονομικό τομέα, θα χρειαστεί αρκετό διάστημα για να επανέλθουμε σε μια κανονικότητα όσον αφορά τις τουριστικές ροές.
Και το 2021 θα κριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη των κρουσμάτων και τη γενική υγειονομική κατάσταση της χώρας. Οι εκτιμήσεις σε τόσο πολύ παραγοντικές καταστάσεις δεν είναι εφικτές! Με βάση τα στοιχεία του «Recovery Tracker για τον ελληνικό τουρισμό», την επόμενη εβδομάδα (14/6 - 20/6) καταγράφεται άνοδος 45,5% στον προγραμματισμό αεροπορικών θέσεων σε σχέση με την τρέχουσα εβδομάδα. Αντίστοιχα, για το διάστημα 21/6 - 27/6 σημειώνεται περαιτέρω αύξηση των θέσεων στις εισερχόμενες διεθνείς πτήσεις σε ποσοστό 20,3% συγκριτικά με την προηγούμενη εβδομάδα (14/6 - 20/6), με τον συνολικό αριθμό των προγραμματισμένων θέσεων να ξεπερνά τις 450.000. Η υψηλότερη κίνηση αναμένεται από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, την Κύπρο, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ενώ τα αεροδρόμια στα οποία αναμένονται οι περισσότεροι επισκέπτες είναι η Αθήνα, το Ηράκλειο, η Ρόδος, η Θεσσαλονίκη, η Κέρκυρα, η Κως, η Σαντορίνη, τα Χανιά, η Μύκονος και η Ζάκυνθος.
Ο τουρισμός «άνοιξε πανιά» και μέρα με τη μέρα όλο και περισσότεροι τουρίστες ψηφίζουν «Ελλάδα» και επισκέπτονται τα νησιά της χώρας μας. «Είμαστε έτοιμοι, ως χώρα, να υποδεχτούμε με ασφάλεια τους επισκέπτες μας». Ας ελπίσουμε να ξεπεραστούν τα προβλήματα με ορισμένες χώρες, όπως η Βρετανία, για την οποία χρειάζεται λίγος χρόνος ακόμα προκειμένου να γίνει πιο συγκεκριμένη η πολιτική της όσον αφορά το πότε θα μπορούν να ταξιδέψουν οι Άγγλοι. Επίσης, η ρωσική αγορά μπορεί να μας δώσει ένα κομμάτι ισορροπίας στον τουρισμό μας. Η χώρα μας ποντάρει και στους τουρίστες από τις βαλκανικές χώρες, μιας και έχουν γίνει αποδεκτά τα εμβόλια που έχουν χορηγηθεί σε αυτές.
Πώς συμβάλλει ο Eλληνικός Οργανισμός Τουρισμού στο «εθνικό προϊόν» ή το brand, αν προτιμάτε, που ονομάζεται «Ελληνικό Καλοκαίρι;
Το ελληνικό καλοκαίρι είναι ίσως το πιο δυνατό asset στο portfolio του ελληνικού τουρισμού. Ο ΕΟΤ, ως η εθνική πύλη προβολής της χώρας, προωθεί δυναμικά το sub brand ‘’Ελληνικό καλοκαίρι’’. Φέτος σχεδιάσαμε μια πολύ δυνατή καμπάνια για τη χώρα: ALL YOU WANT IS GREECE. Το απέραντο γαλάζιο, τα νησιά, οι παραλίες, οι γεύσεις της εποχής και η μοναδική ατμόσφαιρα του ελληνικού καλοκαιριού αποτελούν σημαντικό τμήμα της νέας καμπάνιας. Επίσης, στο πλαίσιο των 4 θεματικών mini campaign που σχεδιάσαμε για φέτος, η μία είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στις καλοκαιρινές - θαλασσινές εμπειρίες που προσφέρει η χώρα.
Επίσης το ‘’DESTINATION GREECE - HEALTH FIRST’’. Το μήνυμα της μίνι καμπάνιας, που ‘’τρέχει΄΄ εδώ και καιρό από τον ΕΟΤ, συνοψίζει την τουριστική στρατηγική της χώρας εν μέσω πανδημίας. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο κορυφαίος ταξιδιωτικός προορισμός, είναι πρωτίστως ένας προορισμός υψηλής υγειονομικής ασφάλειας. Το ‘’Global Champion Award for COVID-19 Crisis Management» από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού που απέσπασε η Ελλάδα αποτελεί την επιβράβευση της παγκόσμιας κοινότητας για τις προδιαγραφές ασφαλούς επανεκκίνησης του ελληνικού τουρισμού το 2021. Φέτος έχουμε περισσότερα όπλα στη φαρέτρα μας: εμβόλια, πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό, διαγνωστικά τεστ. Και, φυσικά, πλήρη εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων, σε κάθε στάδιο της ταξιδιωτικής εμπειρίας. Στρατηγικός στόχος του ΕΟΤ είναι να διατηρηθεί ψηλά το brand του ελληνικού τουρισμού!
Σε κάθε περίπτωση, ο Covid-19 θα περάσει, αλλά η επόμενη μέρα στον παγκόσμιο τουρισμό είναι ήδη εδώ. Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι να ‘’διαβάσει’’ προσεκτικά το νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην παγκόσμια τουριστική αγορά, ώστε να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί.
Ποια μέτρα στήριξης προβλέπονται για αυτή την ιδιαίτερη σεζόν;
Μοναδική ευκαιρία παρέχουν στη χώρα οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μαζί με τα κονδύλια από το ΕΣΠΑ 2021-2027, και για τον τουρισμό, όπως ήδη έχουν αναγγελθεί, και για τη σημαντική στήριξη των επιχειρήσεων σε όλο τον κλάδο της οικονομίας της φιλοξενίας. Επίσης, η στήριξη στον εσωτερικό τουρισμό και φέτος είναι καθοριστική. Ο εσωτερικός τουρισμός είναι πάρα πολύ σημαντικός και πιο σημαντικός από ό,τι συνήθως. Το πρόγραμμα ''Τουρισμός για Όλους'' έχει ήδη επανεκκινήσει και καλούμε τον κόσμο να το αξιοποιήσει. Βλέπω και ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες της ιδιωτικής πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα διαγωνισμούς από τη Eurobank για δωρεάν διακοπές στο εσωτερικό ή την πολύ ουσιαστική και σημαντική καμπάνια που ξεκίνησε ο ΕΟΤ με την Aegean για φτηνά εισιτήρια στο εσωτερικό. Συνεπώς υπάρχουν πολλές και μεγάλες ευκαιρίες και για τον Έλληνα που θέλει και μπορεί να ταξιδέψει.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει σημαντικός τουριστικός προορισμός και άλλες εποχές του χρόνου, εκτός από το καλοκαίρι;
Η Ελλάδα βρίσκεται στους top list προορισμούς στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Μια χώρα ευλογημένη με ασυνήθιστες φυσικές ομορφιές, καθαρές θάλασσες, χρωματιστές εμπειρίες, γαστρονομικούς θησαυρούς αλλά και μια απέραντη πολιτιστική κληρονομιά. Βέβαια, το σενάριο της επιμήκυνσης είναι κάτι που ακούγεται χρόνια και από πολλούς φορείς του τουρισμού. Πιστεύω ότι τώρα είμαστε πιο κοντά από ποτέ στο να το επιτύχουμε. Στόχος μας και όραμά μου από την αρχή ήταν η προώθηση βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, ανταποκρινόμενοι στις παγκόσμιες τάσεις και δίνοντας επίσης ισχυρή ώθηση στην προοπτική της Ελλάδας για πολλαπλά τουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες όλο τον χρόνο, τουρισμό για 12 μήνες, όχι μόνο τη θερινή περίοδο - και γιατί όχι; Η Ελλάδα άλλωστε έχει να προσφέρει πολλά, πέρα από τον ήλιο και τη θάλασσα, όπως φιλοξενία, ασφάλεια, γαστρονομία, εύρος δραστηριοτήτων, που όλα μαζί συνθέτουν έναν εξαιρετικό προορισμό, με ξεχωριστές και μοναδικές εμπειρίες. Τώρα είναι η ώρα να χτίσουμε έναν ανθεκτικό, βιώσιμο και ανταγωνιστικό τουρισμό που θα αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις με μεγαλύτερη ευκολία και θα φέρει οφέλη στις οικονομίες χωρών και στους ανθρώπους τους.
Τα Επτάνησα έχουν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά σας. Θεωρείτε ότι θα αποτελέσουν από τα πιο δημοφιλή μέρη επίσκεψης στην Ελλάδα φέτος;
Φυσικά πάντα είναι, αλλά δεν είναι εύκολο σε τέτοιες συνθήκες να προβλέπουμε και να μιλάμε με αριθμούς - και μην ξεχνάτε ότι η Αγγλία δεν έχει ανοίξει ακόμα. Όμως και στα Ιόνια νησιά θα πρέπει να αναζητούμε τρόπους προκειμένου να συνεχίσουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί και ελκυστικοί ως προορισμός μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον, δημιουργώντας συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης για την ευημερία των πολιτών και την προσφορά μοναδικών εμπειριών στους επισκέπτες. Αυτή η δραματική κρίση που βιώνει και η εθνική οικονομία, με υψηλή εξάρτηση από τον τουρισμό, επιβάλλει τον ανασχεδιασμό. Πρέπει σε αυτή τη συνθήκη οπωσδήποτε να αντιληφθούμε πως ο τουρισμός αλλάζει, και αλλάζει ραγδαία. Θέλουμε διορθώσεις στο μοντέλο που ακολουθούμε και προς μια πιο ποιοτική μορφή τουρισμού, που θα χαρακτηρίζεται από αειφορία, και αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να δούμε και στα Επτάνησα.
Ποιες οι φιλοδοξίες σας για τον ΕΟΤ; Τι θα θέλατε να πετύχει η χώρα μας τα επόμενα χρόνια;
Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα του πολιτισμού και της ευεξίας, η χώρα του ευ ζην, με σημαντικό στοιχείο της τη μεσογειακή διατροφή, που έχει ακόμα εποχικότητα και τοπικότητα παραγωγής, ενώ η κλιματική κρίση έχει επηρεάσει τις σοδειές, αλλά όχι την ποικιλία. Έτσι, και ως τη χώρα της ευεξίας πρέπει να την προωθούμε. Αλλά πρώτα από όλα χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τι μας κάνει ανταγωνιστικούς. Έρευνες αποδεικνύουν ότι μετά τον Covid, εκτός από το sea and sun οι επισκέπτες θα επιλέγουν πράσινους προορισμούς, κοντά στη φύση, από ανθρώπους που σέβονται τη φύση. Ασφαλείς προορισμούς, εναλλακτικούς, μακριά από τα μαζικά πρότυπα, προορισμούς με τοπικά προϊόντα.
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ο τουρισμός πιέζει ασφυκτικά και εντεινόμενα το περιβάλλον, τη φύση και την τοπική κουλτούρα, είναι προφανές πως η παγκόσμια εξέλιξή του δεν θα μπορούσε πλέον να συνεχιστεί χωρίς σχεδιασμό και οργάνωση. Η σχέση μεταξύ του τουρισμού ως πηγής πλούτου και της οικονομίας είναι πλέον καθοριστική, και ειδικά στη μετά Covid εποχή, και επιβάλλει τη λογική διαχείριση των τουριστικών πόρων, ώστε να χρησιμοποιούνται, χωρίς όμως να εξαντλούνται. Άλλωστε, και προ Covid γνωρίζαμε και παρατηρούσαμε μια αλλαγή τόσο από τουριστικούς φορείς, οργανώσεις, κυβερνήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, μια μεταστροφή του τουρισμού από τη «σκληρή», παραδοσιακή του μορφή σε περισσότερο ήπιες μορφές. Έτσι, τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για έναν «φιλικό» προς το περιβάλλον τουρισμό αποτελεί σημείο τομής, και ειδικά τώρα που η κρίση αυτή λειτούργησε ως επιταχυντής της αλλαγής ως προς μια στροφή στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Ο μαζικός τουρισμός δεν θα καταργηθεί, αλλά οφείλει να αλλάξει και να εμπλουτιστεί με ποιοτικότερους δείκτες στη φαρέτρα του.
Η βιώσιμη και η αειφόρα ανάπτυξη, η ψηφιακή τεχνολογική δομή καθώς και η αναβάθμιση σε αναγκαίες υποδομές, όπως στον τομέα υγείας, θα μας απασχολήσουν πολύ από εδώ και στο εξής. Η διαχείριση απορριμμάτων, υγρών αποβλήτων, η ενεργειακή διαχείριση και η επάρκειά της, η υδατική διαχείριση, η αστική, τα λιμάνια, οι παραλίες, το ασφαλές οδικό δίκτυο είναι βασικά στοιχεία αν θέλουμε να μιλάμε για έναν ανθεκτικό και βιώσιμο τουρισμό. Και είναι αυτά τα ίδια στοιχεία που πρώτα από όλα καθιστούν βιώσιμη τη διαβίωση για τους ίδιους τους κατοίκους ενός τόπου. Όποια επιχείρηση, χώρα, προορισμός υστερεί σε οργάνωση, ψηφιακή αναβάθμιση πλέον θα έχει ένα τεράστιο ανταγωνιστικό μειονέκτημα.
Οι επιχειρήσεις που καινοτομούν, οι επιχειρήσεις που θέλουν να είναι ανταγωνιστικές διεθνώς, θα είναι και οι νικήτριες και σε αυτή τη μάχη. Καταλαβαίνουμε πλέον καλά ότι τα απαρχαιωμένα συστήματα αυξάνουν το κόστος στις εργασίες μας, στη λειτουργικότητα και καθυστερούν τα θετικά αποτελέσματα. Χρειαζόμαστε εκσυγχρονισμό και ευελιξία αλλά και επιμόρφωση. Ο ‘’έξυπνος’’, με άλλα λόγια, τουρισμός είναι αναγκαίος για καλύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση, καθώς έτσι ξεκλειδώνουμε την αξία παγιδευμένων δεδομένων και κερδίζουμε και σε χρόνο και σε χρήμα. Προσωπικά πιστεύω ότι η αειφορία στον τουρισμό αποτελεί προϊόν υψηλής ανταγωνιστικότητας και έτσι πρέπει και οφείλουμε να το βλέπουμε πλέον. Για τον λόγο αυτό απαιτείται στρατηγική, μεθοδολογία, πολιτική και κοινωνική βούληση, ώστε να μετριαστεί η φθορά και η εκμετάλλευση στους φυσικούς μας πόρους και στα μνημεία μας. Σημαντική επίσης είναι η σύνδεση της οικονομίας της φιλοξενίας με την παραγωγή, το μεγάλο μας πλεονέκτημα!
Πόσο σημαντικό είναι να χτιστεί μια γέφυρα με τους ομογενείς Έλληνες της διασποράς για τη στήριξη του ελληνικού τουρισμού και πολιτισμού;
Ο εθνικός τουρισμός είναι καταλύτης για τον τουρισμό, για την οικονομική και κοινωνικο-πολιτισμική ανάπτυξη στη χώρα μας και πρέπει να υποστηρίξουμε περισσότερο αυτή την αγορά. Ο ΕΟΤ συντελεί στην προβολή και με συν διαφήμιση και στο εξωτερικό. Επίσης, το ‘’επισκέπτοντας φίλους και οικογένεια‘’ είναι και αυτό σημαντικό είδος τουρισμού, ένα προϊόν με υψηλή σταθερή αξία, καθώς αποτελεί ένα πολύ ανθεκτικό τμήμα της εισερχόμενης οικονομίας επισκεπτών τα τελευταία χρόνια. Η επίσκεψη φίλων και συγγενών (Visiting Friends and family) είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους που γίνονται ταξίδια. Και τώρα πλέον ακόμη πιο απλοποιημένο, καθώς μπορούν να βρουν πιο εύκολα πτήσεις χαμηλού προϋπολογισμού. Έτσι συχνά ταξιδεύουν στην Ελλάδα για να δουν φίλους και συγγενείς, και συμμετέχουν σε πολλές δραστηριότητες που παραδοσιακά συνδέονται με τους επισκέπτες διακοπών. Φυσικά όμως χρειαζόμαστε περισσότερη ευελιξία στη συνδεσιμότητα και στρατηγική και σε αυτό το είδος ταξιδιών, καθώς έχουμε πολλά περιθώρια βελτίωσης και σε αυτό τον τομέα.
