Μεγάλο θέμα έχει δημιουργηθεί με πρόσφυγα μαθητή της Γ' Λυκείου του ημερήσιου ΕΠΑΛ Βασιλικών στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος διαμένει σε Δομή Φιλοξενίας και έχασε το δικαίωμά του να δώσει Πανελλαδικές Εξετάσεις εξαιτίας της χαμηλής βαθμολόγησης σε δύο εργαστηριακά μαθήματα. Μάλιστα, η πρωτοβουλία «Ανάδοχοι Εκπαιδευτικοί» έχει καταθέσει ψήφισμα για «να διορθωθεί το λάθος στη βαθμολογία και να δοθεί στο παιδί η ευκαιρία να πάρει μέρος στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου», όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της.
Το kedenews.gr, με αφορμή το θλιβερό αυτό περιστατικό, μίλησε για το θέμα της εκπαίδευσης των προσφύγων με την καθηγήτρια Εύα Ηλιάδη, η οποία όλα τα προηγούμενα χρόνια δούλευε σε camps και έχει βιώσει από πρώτο χέρι τις δυσκολίες των προσφυγόπουλων. Η εκπαιδευτικός μίλησε για την ανάγκη η πολιτεία να πάρει μέτρα έτσι ώστε όλα τα παιδιά να βρίσκονται στα σχολεία, εξήγησε ότι αυτό αποτελεί πλούτο για τα ίδια τα σχολεία και συνολικά την εκπαίδευση, ενώ μας έδωσε και συγκεκριμένα παραδείγματα ένταξης. Τόνισε, επίσης, ότι κομβικό για να λειτουργήσουν τα σχολεία όπως πρέπει είναι οι μαζικές προσλήψεις εκπαιδευτικών, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες ντόπιων μαθητών και προσφύγων.
Σε πόσα camps έχεις δουλέψει; Ποια ήταν η εμπειρία σου μέσα από αυτή τη διαδικασία;
Δούλεψα από το 2016 μέχρι τα μέσα του 2020 στα περισσότερα camps της Αττικής. Η εμπειρία μου ως εκπαιδευτικού, όχι στο σχολικό πλαίσιο, αλλά παράλληλα με αυτό, για στήριξη, κοινωνική ενδυνάμωση κ.ά. ήταν μια εμπειρία συγκλονιστική.
Στο εκπαιδευτικό κομμάτι, ήταν άκρως δημιουργική η διαδικασία με αυτά τα παιδιά. Είναι μαθητές και μαθήτριες που, ενώ έρχονται από το περιθώριο, ενώ έρχονται από πολύ δύσκολες συνθήκες, πιάνουν από τα μαλλιά πραγματικά κάθε μορφή μάθησης ή παιχνιδιού. Ήταν εμπνευστικό και για μας, πολύ απαιτητικό μεν, αλλά εκεί καταλαβαίνεις πραγματικά τι σημαίνει μάθηση, τι σημαίνει εκπαιδευτική διαδικασία, τι σημαίνει ένταξη.
Ήταν και ένα πολύ σημαντικό μάθημα πολιτικά για να καταλάβω ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου. Όλοι όσοι έχουμε δουλέψει έχουμε ξεκαθαρίσει ότι η εκπαίδευση, η ασφαλής και ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παιδιών γίνεται μέσα σε σχολικά περιβάλλοντα και όχι μέσα στα camps της ντροπής. Μην αναλύσουμε τώρα τι σημαίνει Μόρια. Πραγματικά, οι συνθήκες που είδα από το 2016 μέχρι το 2020 ήταν άσχημες. Πολλά παιδιά δεν πήγαν ούτε μια μέρα σχολείο, είχαν πάρα πολλά προβλήματα, αφού ήταν στο περιθώριο. Συγκλονιστική και καθοριστική εμπειρία για έναν εκπαιδευτικό.
Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή σε σχέση με τα camps και τα σχολεία; Πού βρίσκονται τα περισσότερα παιδιά;
Είναι στα camps. Έχουν γίνει, όμως, πολλά βήματα. Πολλά παιδιά είναι γραμμένα στα σχολεία, αλλά δυστυχώς, αν με ρωτάς γι' αυτή τη χρονιά, που ήταν η χρονιά της καραντίνας και του κορονοϊού, το συντριπτικό ποσοστό των παιδιών δεν πήγαν ούτε μια μέρα σχολείο.
Έχουν υπάρξει πάρα πολλά αιτήματα και από τους συναδέλφους που ήταν στις δομές και από τους συντονιστές εκπαίδευσης προσφύγων αλλά και από συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και των δασκάλων των ίδιων των παιδιών στην κάθε πόλη ή χωριό ξεχωριστά να βρίσκονται τα παιδιά στη θέση τους στα σχολεία. Τα παιδιά ήταν μαντρωμένα στα camps κάτω από τη δικαιολογία της προστασίας από την πανδημία.
Είχαν βγει μια σειρά από νομικές ρυθμίσεις και Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που έφτιαξαν μια «τάφρο» γύρω από τα camps, από τα οποία τα παιδιά δεν βγήκαν ποτέ
Στο κομμάτι της τηλεκπαίδευσης δεν χρειάζεται καν να το συζητήσουμε. Τα ποσοστά ήταν μηδαμινά, δηλαδή παιδιά που μπορούσαν να συμμετέχουν κανονικά στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν κατάφεραν να το κάνουν, αφού δεν είχαν κανένα μέσο. Αν σκεφτούμε ότι η μέση ελληνική οικογένεια δεν είχε τα μέσα και τους πόρους να αντεπεξέλθει, φανταστείτε τι σήμαινε για μια οικογένεια προσφύγων που ήταν σε μια σκηνή ή σε ένα κοντέινερ.
Ακόμα και όταν τα μέτρα ήρθησαν, δυστυχώς υπήρξε αυτό που ο Γιώργος Τσιάκαλος έχει περιγράψει και έχει ονομάσει «θεσμικό ρατσισμό». Ξανά δεν άφησαν τα παιδιά να πάνε στα σχολεία. Πέρα από οποιαδήποτε κοινωνική συνθήκη, μια πολιτεία οφείλει να προστατέψει το δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση. Αυτό, στη χρονιά της καραντίνας, ήταν σε επίπεδο που πρέπει να μας τρομάζει. Γι’ αυτό πάρθηκαν και πολλές πρωτοβουλίες από τους καθηγητές και από τους γονείς και από έναν ευρύτερο κόσμο της αλληλεγγύης.
Τι χρειάζεται να γίνει; Τι διεκδικούν οι εκπαιδευτικοί και τα σωματεία τους για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων;
Αυτό που υποστηρίζουν καθηγητές και δάσκαλοι είναι ένα πάρα πολύ απλό πράγμα: όλα τα παιδιά χωράνε. Για να χωρέσουν, όμως, όλα τα παιδιά, θα πρέπει να «χωρέσουν» και όλοι οι καθηγητές και οι δάσκαλοι. Αυτό που ζητάει πολύ έντονα ο κλάδος της εκπαίδευσης τα τελευταία χρόνια, είτε στο πλαίσιο αντιρατσιστικών δράσεων είτε στο πλαίσιο συνδικαλιστικών αιτημάτων ή στο πλαίσιο δράσεων στη γειτονιά, είναι ότι θέλουμε αναβάθμιση των σχολείων μας.
Η καλύτερη αναβάθμιση που μπορούμε να ζητήσουμε είναι να μπουν αυτά τα παιδιά. Γιατί κατευθείαν έχουμε ένα διαπολιτισμικό σχολείο, κατευθείαν πρέπει να μπουν νέοι καθηγητές και καθηγήτριες, νέοι δάσκαλοι και δασκάλες, να δημιουργηθούν τάξεις υποδοχής. Για να μιλήσω και λίγο στη γλώσσα μας, να ψαχτούμε με νέες τεχνικές διδασκαλίας, τη βιωματική μάθηση, να πάμε το σχολείο ένα βήμα μπροστά, να μιλήσουμε για τη διαφορετικότητα, την πολυφωνία, την πολυχρωμία.
Αυτό θέλω να υπογραμμίσω, όλα τα παιδιά χωράνε. Τα παιδιά δεν πρέπει να είναι στα camps, τα παιδιά πρέπει να είναι στα σχολεία, στις αίθουσες και τις αυλές. Το αίτημά μας για μαζικές προσλήψεις δεν είναι ένα σλόγκαν. Για να λειτουργήσει η εκπαίδευση και για τα ντόπια παιδιά, όχι μόνο για τα παιδιά των προσφύγων, που έχουν και αυξημένες ανάγκες, είναι απαραίτητες οι προσλήψεις.
Πώς ανταποκρίνονται τα προσφυγόπουλα στην εκπαίδευση; Ποια είναι η δική σου βιωματική εμπειρία;
Όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουν εντυπωσιαστεί από το πόσο γρήγορα τα παιδιά αυτά μαθαίνουν. Στο camp της Μαλακάσας όπου ήμουν τα παιδιά είχαν βγάλει και εφημεριδάκι με δικά τους άρθρα ενάντια στον ρατσισμό, για την Ημέρα της Γυναίκας. Μάλιστα, το είχαν μοιράσει και στους καθηγητές τους μέσα στα σχολεία. Για να δείτε τι γνώσεις, τι αυτοπεποίθηση και τι τσαγανό είχαν αυτά τα παιδιά! Θυμάμαι ότι όταν πρωτομπήκαμε στα camps, βλέπαμε παιδιά που είχαν ένταση. Όταν ένα παιδί έχει ένταση, έχει ταχυκαρδία, έχει μάτια που δεν κεντράρουν, είχαμε μια τέτοια εικόνα από τα παιδιά.
Στη συνέχεια έβλεπες μέσα σε λίγους μήνες, όταν πήγαιναν στο σχολείο, πόσο γρήγορα μάθαιναν τη γλώσσα, πόσο γρήγορα άλλαζε η συμπεριφορά τους. Ένα τρομερό παράδειγμα που έχω, και το λέω σε συναδέλφους, είναι μια έφηβη Αφγανή, η οποία είχε πολύ λίγο χρόνο στην Ελλάδα, έναν χρόνο και κάποιους μήνες
Πήγε στο Γενικό Λύκειο, όχι στο ΕΠΑΛ, όπου συνήθως πάνε τα παιδιά των προσφύγων. Ήταν από τις κορυφαίες μαθήτριες της τάξης και έρχεται μια μέρα και μου λέει σε άπταιστα ελληνικά «θέλω να μιλήσουμε για το δημοτικό τραγούδι, γιατί η δασκάλα μού είπε ότι έχει πολλά κοινά μοτίβα». Μιλήσαμε γι' αυτό, στα ελληνικά. Με ένα παιδί που πήγε σχολείο μόνο λίγους μήνες. Τα παραδείγματα είναι συγκλονιστικά. Αυτό είναι ένα δείγμα τι μπορούν να προσφέρουν αυτά τα παιδιά στο δημόσιο σχολείο και πόσο γρήγορα προσαρμόζονται. Όλα τα επιχειρήματα ότι δεν μπορούν να παρακολουθήσουν δεν ισχύουν.
