Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να φορέσει μάσκα - Χρήσιμες συμβουλές γα τους γονείς

Τα σχολεία ανοίγουν και στη φυσιολογική περίοδο προσαρμογής στην καθημερινότητα μετά τις διακοπές έρχεται να προστεθεί ένας αστάθμητος παράγοντας: η πανδημία και το μέτρο που λέει ότι παιδιά και δάσκαλοι πρέπει να φοράνε μάσκα στο σχολείο.

Η ψυχολόγος, Λίζα Βάρβογλη δίνει χρήσιμες οδηγίες προς τους γονείς και πως να εξηγήσουν στα παιδιά τους το νέο μέτρο περί χρήσης της μάσκας.

Η αντίδραση που έχουν τα παιδιά στη μάσκα εξαρτάται από την ηλικία τους. Τα παιδιά δημοτικού σχολείου και πάνω πιθανότατα δεν έχουν καμία αντίδραση να τη δουν φορεμένη σε άλλους. Μερικά παιδιά μπορεί να θέλουν να φορέσουν μάσκα γιατί νιώθουν κάτι σαν ιατρό-σούπερ-ήρωες.

Τα πιο μικρά παιδιά, προσχολικής ηλικίας, μπορεί να χρειάζονται χρόνο να συνηθίσουν στη θέα της μάσκας. Αν φοράει η δασκάλα/παιδαγωγός, ίσως θέλουν να την αγγίξουν και να την περιεργαστούν (η δασκάλα θα φορέσει άλλη μάσκα! Και σίγουρα δεν αφήνουμε το παιδί να χρησιμοποιήσει φορεμένη μάσκα!).

Οι έφηβοι δεν έχουν πρόβλημα με τη μάσκα, αν και προτιμούν να μην τη φορούν για να μην χαλάσει η εξωτερική τους εμφάνιση! Οι έφηβοι μπορεί να παραπονεθούν ότι με τη μάσκα δε βλέπουν όλο το πρόσωπο του συνομιλητή τους και έτσι χάνουν σημαντικά σημάδια της συναισθηματικής του έκφρασης. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά μπορούμε να τους θυμίσουμε ότι θα καταλάβουν τα συναισθήματα του άλλου αν τον κοιτάνε στα μάτια.

Τα σχολεία ανοίγουν σύντομα και η οδηγία είναι ότι τα παιδιά πρέπει να φοράνε μάσκα για να προστατέψουν τους άλλους αλλά και τον εαυτό τους από τον κορωνοϊό.

• Και αν το παιδί μου δε θέλει
• Και αν ζοριστεί;
• Και αν αγχωθεί;
• Και αν στεναχωρηθεί;

Αυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες ανησυχίες και εύλογες ερωτήσεις που κάνουν οι γονείς εν μέσω πανδημίας. Ας θυμηθούμε τι είναι το σημαντικό σε αυτή την πρωτόγνωρη και δύσκολη εποχή που διανύουμε: να είμαστε εμείς και οι αγαπημένοι μας άνθρωποι υγιείς και χαρούμενοι. Ένας θεμελιώδης τρόπος για να το πετύχουμε είναι να τηρήσουμε τα μέτρα υγιεινής και πρόληψης που ισχύουν σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ανησυχία των γονιών ξεκινάει κυρίως από πρακτικούς λόγους, όπως ότι το παιδί δεν έχει ξαναφορέσει μάσκα, δεν είναι εξοικειωμένο με την ιδέα, ότι μπορεί να δυσκολευτεί στην αρχή, κοκ. Πίσω από όλα αυτά όμως, κρύβεται η αγωνία και το άγχος των γονιών για το πώς θα διαχειριστεί το παιδί τη μάσκα. Στην πραγματικότητα το παιδί έχει διαχειριστεί πολύ πιο δύσκολες και πρωτόγνωρες καταστάσεις και άρχισε να χρησιμοποιεί αντικείμενα που προηγουμένως δε χρησιμοποιούσε:

• Σταμάτησε να θηλάζει/να πίνει με μπιμπερό και άρχισε να χρησιμοποιεί ποτήρι και κουτάλι
• Έβγαλε την πάνα και φόρεσε εσώρουχα
• Πηγαίνει στο σχολείο ακόμα και όταν λέει ότι δε θέλει, βαριέται ή δεν του αρέσει

Τα παιδιά, ακόμα και μέσα στην τάξη, κινούνται, είναι δραστήρια και το να πρέπει να φοράνε μάσκα δείχνει αρκετά δύσκολο. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαίνεται! Και αυτό επειδή τα παιδιά από τη φύση τους είναι ανθεκτικά και προσαρμόσιμα. Απλώς χρειάζονται λίγη ενθάρρυνση και εξάσκηση!

Σας θυμίζω εδώ το παράδειγμα μερικών εκατομμυρίων παιδιών παγκοσμίως, ηλικίας κάτω των 12 ετών, που χωρίς να γκρινιάζουν φοράνε υποχρεωτικά μάσκα εξαιτίας κάποιας χρόνιας ασθένειας. Η μάσκα είναι η ασπίδα προστασίας τους και ο #1 σύμμαχός τους για να μην προσβληθούν από ιούς που θα χειροτερέψουν την υγεία τους.

Τα περισσότερα παιδιά συνηθίζουν τη μάσκα γρήγορα και καταπιάνονται με τις συνηθισμένες δραστηριότητές τους. Συχνά μάλιστα ξεχνάνε ότι τη φοράνε! Το ίδιο συμβαίνει με άλλα προσθετικά, όπως τα σιδεράκια, τα γυαλιά, ακόμα και το γύψο στο χέρι ή άλλο σημείο του σώματος. Τα παιδιά προσαρμόζονται, συνηθίζουν και συνεχίζουν τη ζωή τους!

Ίσως είναι η πρώτη ερώτηση που θα κάνει το παιδί. Να και η απάντηση!

Μπορείς να εξηγήσεις στο παιδί ότι ο κορoνοϊός μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με τα σταγονίδια της αναπνοής, όταν κανείς φτερνίζεται, βήχει, ή απλώς μιλάει, φωνάζει ή τραγουδάει. Το πρόβλημα με τον κορoνοϊό είναι ότι οι άνθρωποι μπορεί να τον μεταδώσουν με τα σταγονίδια του φτερνίσματος και του σάλιου τους, χωρίς να έχουν οι ίδιοι ακόμα τα συμπτώματα του κορονoϊού.

Μερικά άτομα μπορεί να προσβληθούν από κορoνοϊό και να μην το καταλάβουν επειδή δεν έχουν συμπτώματα. Ειδικά τα παιδιά μπορεί να προσβληθούν και να μην έχουν εμφανή συμπτώματα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεταδώσουν τον ιό πολύ γρήγορα. Έτσι, η χρήση μάσκας προστατεύει το παιδί αλλά και τους ανθρώπους γύρω του.

Εξήγησε ότι πρέπει να φοράμε τη μάσκα με τρόπο που να καλύπτει τη μύτη και το στόμα. Σε ένα μικρό παιδί μπορείς να πεις «όταν φοράς τη μάσκα σου είσαι ασφαλής και εσύ και οι άνθρωποι γύρω σου» ή «η μάσκα προστατεύει εσένα και τους συμμαθητές σου από τον κορoνοϊό». Το βασικό είναι να αισθανθεί το παιδί ότι με τη μάσκα έχει ασφάλεια και ότι αυτή του η πράξη είναι ανάλογη με την πράξη κάποιου υπέρ-ήρωα: βοηθάει στο να σώσει ζωές.

Το παιχνίδι είναι η πιο φυσική μέθοδος μάθησης για τα παιδιά και η κατάσταση στην οποία νιώθουν άνετα. Μέσα από το παιχνίδι μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να φοράει τη μάσκα του, αλλά και να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Με το πιο μικρό παιδί μπορείς να φτιάξετε μάσκες, να του ζητήσεις να τη φορέσει στο αγαπημένο του λούτρινο ζωάκι ή σε ένα κουκλάκι. Ζήτησε του να ζωγραφίσει ανθρώπους, ζώα, ήρωες με μάσκα. Παρατήρησε τι λέει το παιδί την ώρα του παιχνιδιού/ζωγραφικής: τα σχόλια του θα σου δώσουν να καταλάβεις τι το ενοχλεί και τι το ανησυχεί. Έτσι θα έχεις την ευκαιρία να απαντήσεις σε όσα το απασχολούν. Παίξτε «σπασμένο τηλέφωνο» φορώντας μάσκα, μαντέψτε αν ο άλλος έχει το στόμα του ανοιχτό ή κλειστό κάτω από τη μάσκα, κλπ. Με αυτό τον τρόπο βοηθάς το παιδί να δεχτεί τη μάσκα στην καθημερινότητά του.

Διάλεξε μαζί με το παιδί κάποια χρωματιστή μάσκα με το αγαπημένο του χρώμα ή μάσκα με κάποιον ήρωα ή θέμα μου του αρέσει. Μπορείς να ράψεις τη μάσκα ή να διακοσμήσει το παιδί τη δική του μάσκα.

Τις προάλλες βγήκαμε για ψώνια και ο πεντάχρονος γιος μου έπρεπε να φορέσει τη μάσκα του. Στην αρχή δε διαμαρτυρήθηκε. Μέσα σε πέντε λεπτά όμως άρχισε να την τραβάει, να διαμαρτύρεται και να γκρινιάζει ότι δεν την θέλει. Τον ρώτησα για ποιο λόγο, αλλά δεν ήξερε να μου πει ακριβώς. Με μία ματιά διαπίστωσα το εξής: η παιδική μάσκα που του είχα αγοράσει είχε πολύ κοντό λάστιχο, με αποτέλεσμα να μην εφαρμόζει στα αυτιά του και να του βγαίνει. Η λύση ήταν απλή: του έδωσα μία εφεδρική μάσκα μίας χρήσης που είχα στην τσάντα μου και το πρόβλημα λύθηκε! Όχι μόνο δεν ξαναδιαμαρτυρήθηκε, αλλά περάσαμε πολύ ωραία και έγιναν όλες μας οι δουλειές!

Στα παιδιά αρέσει να αναλαμβάνουν ρόλους και καθήκοντα, επειδή έτσι νιώθουν ότι συνεισφέρουν και ότι είναι χρήσιμα και σημαντικά τα ίδια. Χρίσε το παιδί σου «αρχηγό μάσκας». Το καθήκον του θα είναι να ρωτάει όλα τα μέλη της οικογένειας αν έχουν τη μάσκα τους πριν βγουν έξω, ή κάτι τέτοιο. Με αυτό τον τρόπο το παιδί θα νιώθει μεγαλύτερη ενδυνάμωση και ότι υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει στη διάρκεια αυτής της αβέβαιης κατάστασης.

Πριν ξεκινήσει το σχολείο κάνετε μερικές πρόβες με το παιδί: ζήτησε του να πλύνει τα χέρια ή να βάλει αντισηπτικό πριν φορέσει τη μάσκα. Δείξε του πώς να το κάνει μόνο του. Ζήτησε του να βγάλει τη μάσκα και να τη φυλάξει σε πλαστικό σακουλάκι για να την χρησιμοποιήσει αργότερα (πχ., όταν από το διάλειμμα μπει στην τάξη). Κοιταχτείτε στον καθρέφτη με μάσκες. Κάντε αστείες φάτσες. Βγάλτε αστείες φωτογραφίες με τις μάσκες σας. Πάτε μαζί βόλτα φορώντας μάσκα.

Τα παιδιά παρατηρούν τι κάνουν και τι λένε οι σημαντικοί ενήλικες γύρω τους. Ειδικά σε περιόδους στρες, αβεβαιότητας και αλλαγών στη ρουτίνα τους παρατηρούν ακόμα πιο προσεκτικά τα μη λεκτικά μηνύματα και το συναισθηματικό κλίμα που δημιουργούν οι γονείς στην οικογένεια. Το να φοράς μάσκα είναι μεγάλη αλλαγή συνήθειας. Προσπάθησε να χρησιμοποιείς θετικά λόγια και τα σχόλια σου να επικεντρώνονται στην προστασία που προσφέρει η μάσκα στην οικογένειά σας, την γιαγιά και τον παππού, αλλά και στην κοινωνία όπου ζείτε. Όταν επικεντρώνεσαι στα πράγματα που μπορείς να ελέγξεις, πχ., μάσκα, πλύσιμο χεριών, μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό, τότε μειώνεις το άγχος σου αλλά και το άγχος του παιδιού σου.

Τα παιδιά αντιγράφουν αυτό που κάνουν οι γονείς. Αν λοιπόν του λες «φόρα τη μάσκα σου», αλλά εσύ δε φοράς τη δική σου, το παράδειγμά σου είναι πιο δυνατό από τα λόγια σου! Οπότε καλό είναι να αποκτήσεις κι εσύ την υγιεινή συνήθεια της μάσκας.