Των κώδωνα του κινδύνου κρούει με μελέτη του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σημειώνοντας τον κίνδυνο για ξαφνικό θάνατο από καρδιαγγειακές παθήσεις όταν η εβδομαδιαία εργασία ξεπερνά τις 55 ώρες.
Του Κώστα Παππά
"Η πολύ δουλειά τρώει τον αφέντη" λέει ο σοφός λαός και ο ΠΟΥ έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή τη λαϊκή ρήση σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού και της Διεθνούς Ένωσης Εργασίας, η τάση να ξεπερνιέται ο συγκεκριμένος αριθμός εργατοωρών έχει αυξηθεί περαιτέρω λόγω της πανδημίας.
Μέσα σε 16 χρόνια οι θάνατοι που σχετίζονται με εγκεφαλικό ή καρδιακές παθήσεις εξαιτίας πολύωρης εργασίας, σημείωσαν αύξηση της τάξης του 30 %.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρώτη παγκόσμια καταγραφή και έρευνα για τους θανάτους που οφείλονται σε πολλές ώρες εργασίας, και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environment Intenational, το 2016, 745.000 άνθρωποι πέθαναν από εγκεφαλικό ή καρδιακές παθήσεις εξαιτίας των πολλών ωρών που εργάζονταν και ο αριθμός ήταν αυξημένος κατά 30% από το 2000.
Το kedenews επικοινώνησε με τον ιατρό εργασίας κ. Αθανάσιο Νταβέλο , ο οποίος απάντησε στις ερωτήσεις μας σχετικά με την έρευνα αυτή, καθώς και για το σύνδρομο εργασιακής εξάντλησης burnout που παρατηρείται σε ολοένα και περισσότερους εργαζόμενους στην Ελλάδα.
Η πολύωρη εργασία και οι νυκτερινές βάρδιες κίνδυνος για την υγεία
Ο γιατρός εργασίας σχολιάζοντας την έρευνα εξήγησε τους λόγους για τους οποίους η πολύωρη και εξαντλητική εργασία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία: " Αυτό είναι ένα θέμα που έχει διερευνηθεί αρκετά και τα ευρήματα που προκύπτουν συνηγορούν σε αυτήν την άποψη. Αυτό που μπορούμε να πούμε από την άποψη της ιατρικής εργασίας είναι ότι κατά την πολύωρη εργασία αυξάνεται επιπλέον η έκθεση σε διαφόρους επιβαρυντικούς παράγοντες του περιβάλλοντος εργασίας".
Ο κ. Νταβέλος αναλύοντας αυτούς τους επιβαρυντικούς παράγοντες σημειώνει: "Τέτοιοι παράγοντες όπως θόρυβος, σκόνη , τοξικές χημικές ουσίες, έλλειψη φυσικού φωτός και ορισμένες άλλες επικίνδυνες συνθήκες εργασίας αλλά και ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι (αυξημένες απαιτήσεις, μειωμένος έλεγχος) σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση και καρδιακός ρυθμός. Επίσης η πολύωρη εργασία, ιδιαιτέρως αν περιλαμβάνει εργασία σε βάρδιες ή και νυχτερινή εργασία αποστερεί χρόνο για συνήθειες του τρόπου ζωής που ενδυναμώνουν την υγεία ιδίως του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως η φυσική άσκηση, υγιεινή διατροφή και επαρκής ύπνος" τονίζει ο γιατρός και συμπληρώνει : " Δημιουργείτε έτσι μια αλυσίδα που συνδέει πολύωρη έκθεση σε εργασιακούς κινδύνους και συμπεριφορικές αλλαγές σε επίπεδο συνηθειών τρόπου ζωής με το τελικό αποτέλεσμα σε βιολογικό επίπεδο.
Αυξάνεται η εργασιακή εξάντληση στην Ελλάδα
Ζητήσαμε επίσης από τον κ. Νταβέλο να σχολιάσει το γεγονός οτι στην Ελλάδα παρατηρείται τα τελευταία χρόνια αύξηση του συνδρόμου εργασιακής εξάντλησης , γνωστό και ως burnout, και επιβεβαιώνει μέσα από τα λεγόμενά του οτι τα περιστατικά αυτά είναι όλο και περισσότερα και είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα. Τονίζει χαρακτηριστικά: "Τα παρατηρούμε αυτά τα περιστατικά και τα αντιμετωπίζουμε ως ιατροί εργασίας στην καθημερινή δραστηριότητα μας. Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης μπορεί να καταστήσει έναν εργαζόμενο μη παραγωγικό αλλά και να προκαλέσει βλάβη στην υγεία του".
Ως πιο συχνά προβλήματα που επιφέρει το σύνδρομο αυτό ο γιατρός επισημαίνει: "Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κατάθλιψη, χρόνια αγχώδη διαταραχή αλλά και εκδηλώσεις από τα διάφορα συστήματα (νευρικό, καρδιαγγειακό, γαστρεντερικό). Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπιστεί γιατί είναι δύσκολο να αρθούν οι αιτίες που το προκαλούν. Στις σύγχρονες εταιρείες οι αιτίες αυτές είναι σύμφυτες με το εργασιακό μοντέλο, γι’ αυτό άλλωστε είναι και δύσκολο να αντιμετωπιστούν".
Ο κ. Νταβέλος σημειώνει ακόμα : "Ο υπερβολικός φόρτος δουλειάς, η πολύωρη εργασία αλλά και η έμμεση δέσμευση πέραν των συμβατικών ωρών, όπως προκύπτει ιδιαιτέρως πλέον με την εξ αποστάσεως εργασία, multitasking, ασαφές job description με επακόλουθο τη σύγχυση καθηκόντων και μη ξεκάθαρους ρόλους, ασφυκτικά deadlines, ελλιπής υποστήριξη από τους προϊσταμένους, μειωμένη συμβολή στη λήψη αποφάσεων και κατ’ επέκταση ελλιπής έλεγχος επί του αντικειμένου εργασίας είναι μερικοί από τους παράγοντες αυτούς. Η ασφαλέστερη οδός για την αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση. Στο σημείο αυτό ο ρόλος τους ειδικού ιατρού εργασίας, του ιατρού δηλαδή που έχει εκπαιδευτεί στο αντικείμενο αυτό και όχι οποιουδήποτε ιατρού, μπορεί να είναι καθοριστικός".
Στην Ελλάδα αυτά τα θέματα αντιμετωπίζονται επιφανειακά
Σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται τα προβλήματα αυτά στην Ελλάδα ο γιατρός εκτιμά οτι είμαστε από τις χώρες που προσεγγίζουν τα ζητήματα αυτά με τρόπο επιφανειακό. "Η μέριμνα της πολιτείας εξαντλείται στην ενσωμάτωση υποχρεωτικών ευρωπαϊκών κανονισμών στην εθνική νομοθεσία. Είναι σαφές ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης. Ειδικά για τα θέματα επαγγελματικών ασθενειών είναι αδιανόητο ότι ακόμα και σήμερα είμαστε από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς οργανωμένο σύστημα καταγραφής τους", εξηγεί.
Ως προς την υποχρέωση των επιχειρήσεων να διαθέτουν γιατρό εργασίας ο κ. Νταβέλος αναφέρει: "Η υποχρέωση των επιχειρήσεων με περισσότερους από 50 εργαζόμενους να απασχολούν ιατρό εργασίας είναι ένα θετικό βήμα, που έγινε όμως τη δεκαετία του ’80. Κατόπιν δεν υποστηρίχτηκε και δεν αναδείχτηκε η ειδικότητα της ιατρικής εργασίας, με ευθύνη διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων, με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να απασχολούνται ως ιατροί εργασίας χειρουργοί, γυναικολόγοι και άλλες ειδικότητες, πράγμα εντελώς απαράδεκτο" σημειώνει ο γιατρός.
Σε σχέση με την ενίσχυση της ειδικότητας της ιατρικής εργασίας ως έναν καθοριστικός παράγοντα που θα αναβαθμίσει πραγματικά τον τομέα της υγείας στην εργασία έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να λαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες από εκπαιδευμένους επιστήμονες και όχι απλά να εκπληρώνουν μια νομοθετική υποχρέωση, ο κ. Νταβέλος προσθέτει: " Επίσης περαιτέρω βήματα μπορεί να είναι η πρόβλεψη να υπάρχουν οργανωμένα ιατρεία εργασίας στις μεγάλες επιχειρήσεις καθώς και αντίστοιχες δομές ιατρικής εργασίας σε κεντρικούς φορείς της δημόσιας διοίκησης, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και νοσοκομεία. Τέτοιες ουσιαστικές ενέργειες και δράσεις απαιτούνται, όχι μόνο επιφανειακή διαχείριση και διαιώνιση των χρόνιων πλέον ελλείψεων στο συγκεκριμένο τομέα ".
