Το kedenews.gr επικοινώνησε με τη Μαρία Φωτεινού, κλινική ψυχολόγο έτσι ώστε να απαντήσει σε ορισμένες βασικές ερωτήσεις που απασχολούν μαθητές και γονείς εν όψει των εξετάσεων. Η κ. Φωτεινού, ανάμεσα σε άλλα, επισημαίνει ότι «οι εξετάσεις, όπως και κάθε διαδικασία αξιολόγησης, φαίνεται να επιτείνουν ήδη υπάρχοντα άγχη».
Όμως, τονίζει ότι «το άγχος είναι είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, η οποία σε μικρή ένταση είναι κινητοποιητική». Επίσης, προτρέπει τους μαθητές να «έχουν εμπιστοσύνη σε όσα έχουν καταφέρει έως τώρα να κατακτήσουν».
Πλησιάζουν οι Πανελλήνιες 2021. Ποια είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι μαθητές;
«Αυτό ίσως θα μπορούσαν να το απαντήσουν καλύτερα οι ίδιοι οι μαθητές. Ο καθένας για τον εαυτό του. Γενικά θεωρώ σημαντικό να αποφεύγονται οι γενικεύσεις και να παραμένουμε ανοιχτοί να ακούμε το ξεχωριστό βίωμα και συναίσθημα του κάθε μαθητή.
Ωστόσο, οι περισσότεροι νέοι αναφέρουν κυρίως συναισθήματα άγχους, φόβου και αγωνίας. Τα συναισθήματα αυτά συνδέονται με τη εικόνα εαυτού, την επίδοση, τις προσδοκίες των ιδίων και των γονέων και την αποδοχή. Είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας ότι συνήθως οι μαθητές καλούνται να συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις κατά την περίοδο τη εφηβείας.
Η εφηβεία αποτελεί ένα κοινωνικο-ψυχολογικό στάδιο ανάπτυξης κατά το οποίο έτσι κι αλλιώς διακινούνται και αναδύονται άγχη που σχετίζονται με την επεξεργασία και διαχείριση σωματικών και συναισθηματικών μεταβολών και την απαρτίωση παλαιότερων και νέων στοιχείων του εαυτού. Επομένως οι εξετάσεις, όπως και κάθε διαδικασία αξιολόγησης, φαίνεται να επιτείνουν ήδη υπάρχοντα άγχη».
Υπάρχουν τεχνικές διαχείρισης του άγχους για τους μαθητές;
«Υπάρχουν ορισμένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις που προτείνουν τεχνικές, όπως ασκήσεις αναπνοής, γνωστικής αναδόμησης και χαλάρωσης με τις οποίες εύκολα κάποιος μαθητής μπορεί να εξοικειωθεί και να τις εντάξει στο καθημερινό του πρόγραμμα εφόσον θεωρεί ότι λειτουργούν για τον ίδιο.
Βέβαια η διαχείριση του έντονου στρες δεν είναι μια απλή υπόθεση που επιτυγχάνεται με απλές τεχνικές. Ο καθένας επιστρατεύει τις δικές του ψυχικές άμυνες, οι οποίες άλλοτε είναι λειτουργικές και άλλοτε όχι. Σε ορισμένες περιπτώσεις το άγχος μπορεί να είναι τόσο έντονο ίσως το μόνο που θα μπορούσε να είναι ανακουφιστικό για τους υποψήφιους είναι η αίσθηση ότι περιβάλλονται από ένα αρκούντως προστατευτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον».
Ποιες είναι μερικές βασικές οδηγίες για τους γονείς έτσι ώστε να μην πιέζουν τα παιδιά;
Η θέση των γονέων είναι δύσκολη καθώς καλούνται να διαχειριστούν τα δικά τους άγχη, αλλά και των παιδιών τους. Είναι σημαντικό να μπορούν να αντέξουν και να εμπεριέξουν τις αγωνίες των παιδιών τους και να παραμένουν συναισθηματικά διαθέσιμοι να ακούσουν και να συζητήσουν με αυτά.
Όπως είπα και πριν το σημαντικότερο είναι ένα περιβάλλον που βιώνεται από τους νέους προστατευτικό, υποστηρικτικό και ανακουφιστικό. Χρειάζεται οι γονείς να έχουν εμπιστοσύνη στα παιδιά τους».
Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, τι χρειάζεται να προσέξουν τα παιδιά;
«Το να μη βιώσει άγχος ένα παιδί κατά τη διάρκεια μιας αξιολογικής διαδικασίας είναι μη ρεαλιστικό. Το άγχος άλλωστε, είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, η οποία σε μικρή ένταση είναι κινητοποιητική. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να προτείνω κάτι γενικό σε όλους τους υποψήφιους.
Αυτό που θα μπορούσα να πω είναι πως κατά την περίοδο της προετοιμασίας ο καθένας τους έχει βρει έναν τρόπο να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του και το χρόνο του και να οργανώνει τη μελέτη του. Και αυτά είναι αρκετά. Να έχουν εμπιστοσύνη σε όσα έχουν καταφέρει έως τώρα να κατακτήσουν».
Να θυμίσουμε ότι από την Παρασκευή 21 Μαΐου είναι διαθέσιμες οι τηλεφωνικές γραμμές ενημέρωσης και ψυχολογικής υποστήριξης των υποψηφίων και των οικογενειών τους, όπως είχε ανακοινώσει το Υπουργείο Παιδείας.
