«Βάλαμε τον Πειραιά στο επίκεντρο των συζητήσεων. Υπάρχει πλέον συνεννόηση με όλους. Με την κυβέρνηση, τις παραγωγικές τάξεις, τους εκπροσώπους της ναυτιλίας, τους πολίτες»
Εξηγεί στην «Κedenews» τα πάντα γύρω από τη «γαλάζια ανάπτυξη», την πρόοδο των μεγάλων έργων του μετρό και του τραμ και τη διάθεση να αυξηθούν οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων.
Αποκαλύπτει την ολοκλήρωση της μελέτης ενός μεγάλου έργου για τον Πειραιά, την υπογειοποίηση από το Φάληρο μέχρι το λιμάνι, και επισημαίνει πως γίνονται επαφές με την κυβέρνηση για να δρομολογηθεί.
Κύριε Μώραλη, ο Πειραιάς δεν είναι απλώς μια μεγάλη πόλη, αλλά μια κομβική μεσογειακή και ευρωπαϊκή πόλη. Είναι οι αρμοδιότητές σας αυξημένες σε σχέση με αυτές που ίσως περιμένατε πριν από πέντε χρόνια όταν αναλάβατε τη δημαρχία;
Δεν είναι θέμα αυξημένων αρμοδιοτήτων. Όμως, η λύση των προβλημάτων στον Πειραιά συνδέεται άμεσα με την κεντρική διοίκηση, διότι, όταν είσαι σε μια πόλη με το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, προφανώς δεν μπορείς να παίρνεις τις αποφάσεις μόνος σου. Είσαι ένα μέρος του παιχνιδιού, ένα βασικό κομμάτι.
Μπορώ να πω πλέον ότι ο Πειραιάς είναι «παρών» στα κέντρα των αποφάσεων, κι αυτό ήταν μια δική μας επιθυμία από το 2014. Θέλαμε ο Δήμος Πειραιά να έχει λόγο για τα μεγάλα κεντρικά ζητήματα που αφορούν την πόλη. Βλέπαμε διαφορετικά την έννοια του δημάρχου ή του Δημοτικού Συμβουλίου. Είχαμε συνηθίσει οι δήμαρχοι να ασχολούνται κυρίως με την καθημερινότητα, τα σχολεία, την ανακύκλωση, την καθαριότητα και πραγματικά αυτή είναι η κύρια δουλειά τους. Αλλά για μια πόλη σαν τον Πειραιά, που είναι γεωπολιτικά ένα στρατηγικό σημείο για τη χώρα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, έπρεπε να είμαστε μέρος της συζήτησης και πραγματικά το έχουμε πετύχει αυτό, όπως για παράδειγμα για τις επενδύσεις στο λιμάνι με την COSCO ή για τη «γαλάζια ανάπτυξη» στη χώρα μας.
Το ότι είστε ανεξάρτητος δήμαρχος και δεν συνδέεστε με κάποια παράταξη πιστεύετε πως διευκολύνει το έργο σας ή ίσως η έλλειψη στήριξης από κάποιο κόμμα σάς κρατάει πίσω;
Πιστεύω πως διευκολύνει απόλυτα! Εμείς δεν είμαστε ανεξάρτητοι για να συγκρουόμαστε, αλλά για να μπορούμε να συνεργαζόμαστε. Κι αν χρειαστεί να διεκδικήσουμε και να συγκρουστούμε, να έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε. Κατά τη γνώμη μου, τα κόμματα θα έπρεπε να είναι έξω από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ξέρετε, ένας δήμαρχος που κατεβαίνει με τη σημαία ενός κόμματος είναι δύσκολο να τσακωθεί όταν θα χρειαστεί για το καλό της πόλης του. Εγώ συνεργάστηκα με την προηγούμενη κυβέρνηση και το ίδιο επιθυμώ να κάνω και με τη σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ο συνδυασμός «Πειραιάς Νικητής» δεν καλύπτει όλο το πολιτικό φάσμα. Έχει δεκαοκτώ άτομα που προέρχονται από τη Ν.Δ. και τέσσερα από το παλιό ΠΑΣΟΚ. Αλλά δεν θα διστάσω να συνεργαστώ με τον οποιονδήποτε για το καλό της πόλης.
Εφαρμόσατε ένα πρόγραμμα περικοπών και απαλλαγών δημοτικών τελών για άπορους, πολύτεκνους και ανάπηρους. Μειώσατε επίσης τα τέλη σε επιχειρήσεις στο Μικρολίμανο και κοντά στα εργοτάξια του μετρό. Είναι μια μεθοδολογία που τη συστήνετε και στους συναδέλφους σας και πώς έχετε αντεπεξέλθει στο έλλειμμα που φυσιολογικά δημιουργείται;
Είναι μια μεθοδολογία που θα την επιθυμούσαν όλοι οι δήμαρχοι! Δυστυχώς, στον Πειραιά είχαμε τα πιο ακριβά δημοτικά τέλη στην Ελλάδα. Δεν είχαν μειωθεί ποτέ μετά τη Μεταπολίτευση, συνεχώς αυξάνονταν. Αντιστοίχως, οι δημότες μας δεν απολάμβαναν -και δεν απολαμβάνουν ακόμη, για να είμαι ειλικρινής- ένα υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που να αντανακλά αυτό που πληρώνουν. Αυτό που βάλαμε ως στόχο, λοιπόν, όταν αναλάβαμε το 2014, σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα που κανείς δεν μείωνε φόρους και τέλη, ήταν να μειώνουμε τμηματικά λίγο τα τέλη και να προσπαθούμε να ανεβάσουμε το επίπεδο των υπηρεσιών, ώστε σε μερικά χρόνια να ισορροπήσουμε, κι αυτό που πληρώνει ο Πειραιώτης να το απολαμβάνει. Ομολογούμε ότι ακόμη δεν έχουμε φτάσει εκεί, αλλά έχουμε μειώσει τα τέλη κατά 13% και παράλληλα προσπαθούμε να ανεβάσουμε το επίπεδο των υπηρεσιών, κι αυτό κρίνεται από τους δημότες. Προχωράμε αισιόδοξα, καθώς κριθήκαμε πριν από επτά μήνες και καταλάβαμε πως ο κόσμος αντιλαμβάνεται την έντιμη και σκληρή προσπάθειά μας.
Οι επιχειρήσεις εστίασης και τα εμπορικά καταστήματα που ταλαιπωρούνται χρόνια από τα έργα του τραμ και του μετρό έχουν πράγματι δώσει αγώνα -αν δεν έκλεισαν- για να επιβιώσουν! Το λιγότερο που μπορούσε να κάνει ο δήμος σε ειδικές περιπτώσεις, όπως στα μαγαζιά στο Μικρολίμανο, είναι σχεδόν να μηδενίσει τα τέλη. Το κάνουμε από το 2018 και ελπίζουμε να μη χρειαστεί να το συνεχίσουμε και το 2021, με την ευχή να έχουν τελειώσει τα έργα.
Η «γαλάζια ανάπτυξη» είναι μια πρωτοβουλία και περιβαλλοντική και με στόχο την επιχειρηματική καινοτομία. Τι έχει προσδώσει στον Πειραιά τα τελευταία χρόνια και τι υπάρχει στην ατζέντα για το μέλλον;
Το σύνθημά μας από το 2014 που αναλάβαμε είναι ότι ο Πειραιάς κοιτάει τη θάλασσα. Πού αλλού μπορεί να στηριχθεί ο Πειραιάς, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, για να αναπτυχθεί; Είναι το επίκεντρο της ναυτιλίας, πύλη εισόδου και εξόδου τουριστική και όχι μόνο, άρα η «γαλάζια οικονομία» ήταν μονόδρομος. Δεν είχε ασχοληθεί ποτέ ο Δήμος Πειραιά διαχρονικά με τη γαλάζια οικονομία. Σε έναν δήμο 24 διευθύνσεων και πολλών δεκάδων τμημάτων απουσιάζουν από το οργανόγραμμα δύο λέξεις. Η ναυτιλία και ο τουρισμός, λες και είμαστε ένας δήμος σε ορεινή περιοχή. Αλλάζουμε το οργανόγραμμα ώστε να προστεθούν αυτοί οι τομείς. Δεν είμαστε ειδικοί στη ναυτιλία, παρότι στο DNA του συνδυασμού υπάρχει η ναυτιλία, διότι είναι ο κ. Μαρινάκης, η κ. Νταϊφά και άλλοι. Μπήκαμε, όμως, στη συζήτηση και με το Ναυτικό Επιμελητήριο και με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά και με όλους τους φορείς και συλλόγους που αφορούν το πλέγμα της ναυτιλίας.
Από το 2014 η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώριζε ότι οι πόλεις-λιμάνια είναι το μέλλον! Στηριχθήκαμε εκεί διότι είδαμε πως χρηματοδοτούνται πολλά λιμάνια για τη «γαλάζια οικονομία». Εφαρμόσαμε λοιπόν αυτή τη στρατηγική. Κάναμε ένα εργαστήρι καινοτομίας, το Blue Lab, και γίναμε ο πρώτος δήμος στην Ελλάδα που έχει ένα κέντρο καινοτομίας για τη «γαλάζια ανάπτυξη». Θεσμοθετήσαμε τον διαγωνισμό Blue Growth, όπου νέοι άνθρωποι με ιδέες σε σχέση με τη «γαλάζια οικονομία» πάντα, ήρθαν, διαγωνίστηκαν και κέρδισαν τη δυνατότητα να βγουν στην αγορά και να υποστηριχθούν. Όλα αυτά τα κάνουμε διότι θέλουμε να γίνουμε το μεγαλύτερο λιμάνι στη Μεσόγειο και ίσως γίνουμε και της Ευρώπης σε λίγα χρόνια.
Κακός σχεδιασμός οδικών αξόνων, έντονο κυκλοφοριακό και τεράστιο πρόβλημα στη στάθμευση. Δομικά προβλήματα του Πειραιά εδώ και πολλά χρόνια. Μπορούν να λυθούν;
Ο σχεδιασμός και οι μονοδρομήσεις που έγιναν επί προηγούμενης δημαρχίας και τα έργα του τραμ πράγματι επιδείνωσαν το ήδη μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα του Πειραιά. Επιπλέον, η έλλειψη χώρων στάθμευσης και το γεγονός ότι η Α’ και η Β’ Δημοτικές Κοινότητες έχουν κηρυχθεί αρχαιολογικοί χώροι και άρα η πιθανότητα για υπόγεια πάρκινγκ έχει μηδενιστεί, προκαλώντας κυκλοφοριακή ασφυξία. Το θέμα είναι να μη μένουμε στη διαπίστωση, στην εσωστρέφεια και στην γκρίνια, αλλά να προτείνουμε λύσεις.
Το σίγουρο είναι πως το τραμ και το μετρό, έστω και καθυστερημένα, ολοκληρώνονται και θα βελτιώσουν την κατάσταση. Ο αρμόδιος υπουργός μάς έδωσε τη διαβεβαίωση πως το 2021 τα έργα του μετρό θα έχουν τελειώσει, με έναν χρόνο καθυστέρηση, αλλά για τόσο μεγάλα έργα αξίζει να κάνεις υπομονή.
Ωστόσο, έχουμε προτείνει και μία ακόμη λύση: την υπογειοποίηση της παραλιακής οδού, από τον σταθμό του Φαλήρου μέχρι το λιμάνι! Ένα έργο μελετημένο και κοστολογημένο περίπου στα 70 εκατ. ευρώ. Και θα πιέσουμε την κυβέρνηση προς αυτή τη λύση, όσο μπορούμε. Είναι ο μοναδικός τρόπος να ανασάνει η πόλη κυκλοφοριακά. Δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε κτίρια, ούτε να ανοίξουμε νέους δρόμους, είναι μια πόλη κτισμένη παντού. Επίσης, δεδομένου ότι όλοι επιθυμούμε να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο η κρουαζιέρα στον Πειραιά, αυτό σημαίνει επιπλέον επιβάρυνση του κυκλοφοριακού. Συνεπώς, το λιμάνι χρειάζεται κάτι παραπάνω από τη λύση μιας μονοδρόμησης, για παράδειγμα. Θέλει σημαντικά έργα υποδομής. Η υπογειοποίηση όχι μόνο θα στηρίξει την επέκταση δραστηριοτήτων του λιμανιού, αλλά θα ομορφύνει και την περιοχή.
Ο Πειραιάς κάποτε ήταν μια αυτόνομη πόλη, αλλά σήμερα έχει γίνει ένα με την Αθήνα. Ο Πειραιώτης μπορεί πλέον να επιλέξει μια αγορά έξω από την πόλη του. Είναι αυτό μια ανοιχτή οικονομική πληγή για την πόλη;
Δεν είναι τόσο ότι ο Πειραιώτης θα φύγει από την πόλη του για να ψωνίσει στην Αθήνα. Είναι ότι αναπτύχθηκαν πολλές αγορές γύρω μας -στον Κορυδαλλό, στο Αιγάλεω, στο Φάληρο, στη Γλυφάδα-, και έτσι δεν έρχεται πλέον κόσμος να ψωνίσει στην πόλη μας. Σίγουρα υπάρχει πρόβλημα. Στην Ελλάδα, άλλωστε, υπήρχαν πολλά μαγαζιά ούτως ή άλλως που δύσκολα θα άντεχαν. Υπήρχε μια υπερβολή και τα πράγματα τώρα αρχίζουν να ισορροπούν. Η δημοτική αρχή, για να υποστηρίξει τα καταστήματα και να ανεβάσει το τοπικό εμπόριο, έχει κάνει τρία πράγματα. Πρώτον, δεν δίνουμε άδειες για να ανοίξουν περιφερειακά μεγάλα εμπορικά καταστήματα. Δεν είναι πρόσφατη απόφαση, αλλά το κάναμε για να στηρίξουμε την τοπική αγορά. Μάλιστα, δεν αφήσαμε την COSCO να κάνει εμπορικό κέντρο στο λιμάνι. Ήταν η μόνη πραγματικά έντονη αντίδραση του δήμου. Δεύτερον, μειώσαμε τα τέλη. Και, τρίτον, προσπαθούμε να κάνουμε την πόλη πιο όμορφη, πιο ευχάριστη, πιο λειτουργική και φιλική. Έχουμε για παράδειγμα ανάδοχο για να αλλάξουμε τον φωτισμό σε όλη την πόλη. Κάνουμε ασφαλτοστρώσεις σε όλες τις δημοτικές κοινότητες, κάνουμε παρεμβάσεις στις κεντρικές αρτηρίες και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα «ανοιχτό κέντρο εμπορίου», κάτι σαν αντίβαρο στα πολυκαταστήματα. Ουσιαστικά οριοθετείς έναν ανοιχτό χώρο, τοποθετείς σήμανση, ομορφαίνεις τις βιτρίνες, τον φωτίζεις, τον καθαρίζεις, και έτσι τον αναβαθμίζεις. Και, τέταρτον, προσπαθούμε να αποκομίσουμε σταδιακά, με έναν καλό προγραμματισμό, οφέλη από την κρουαζιέρα, που θα αποδώσει σε δύο-τρία χρόνια.
Υπάρχει ένα κοινό σχέδιο. Δηλαδή δεν είχαμε ξενοδοχεία στην πόλη. Η COSCO στο master plan της έχει τρία ξενοδοχεία και ταυτόχρονα ιδιώτες φτιάχνουν άλλα δύο. Άρα αποκτούμε ξενοδοχεία. Η κυβέρνηση φτιάχνει το μετρό και το τραμ. Με καθυστερήσεις; Το υλοποιεί! Ο δήμος κάνει τη δική του δουλειά, έχει ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων, γύρω στα 140.000.000 ευρώ, για τα επόμενα πέντε χρόνια και έχουμε και την Περιφέρεια, τη σημερινή διοίκηση, αλλά και την προηγούμενη, που στέκονται αρωγοί στην προσπάθεια που κάνουμε. Είμαστε μαζί, τέλος, και με τις παραγωγικές τάξεις, καθώς υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία και συνεννόηση με τον πρόεδρο του ΕΒΕΠ, κ. Βασίλη Κορκίδη, καθώς και τους προέδρους όλων των επιμελητηρίων μας. Στον Πειραιά έχουμε πετύχει να υπάρχει μια συνεννόηση όλων για το τι θέλουμε να κάνουμε. Δεν είναι το τέλειο, αλλά υπάρχει πλέον ένα master plan για την πόλη.
Θα σας ενδιέφερε ίσως μετά την Τοπική Αυτοδιοίκηση να κάνετε ένα ακόμη πολιτικό βήμα, αυτή τη φορά προς τη Βουλή;
Ποτέ δεν πρέπει κανείς να λέει «ποτέ». Πριν από δέκα χρόνια, αν με ρωτάγατε αν θα γίνω δήμαρχος Πειραιά, θα έλεγα «ποτέ»! Οπότε, τώρα απέκτησα τη σοφία για να μην απαντάω κάθετα. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2014 δεν είχα στο μυαλό μου να κατέβω για δήμαρχος του Πειραιά. Τα πέντε χρόνια αυτά, όμως, διαπίστωσα πως οι δήμαρχοι μπορούν να κάνουν πράγματα. Αμφιβάλλω για το αν μπορούν οι βουλευτές. Δεν τους υποτιμώ, προέρχομαι από πολιτική οικογένεια. Απλώς νομίζω πως ο βουλευτής είναι ενταγμένος σε ένα πολιτικό σύστημα που τον υποχρεώνει, για παράδειγμα, να ψηφίσει ένα μνημόνιο ή άλλους νόμους έστω και αν δεν συμφωνεί, επειδή είναι γραμμή του κόμματος. Αυτή είναι η αίσθησή μου. Δεν θεωρώ πως ένας βουλευτής Πειραιά μπορεί να είναι πιο παρεμβατικός από τον δήμαρχο της πόλης. Μου αρέσει αυτό που κάνω, η επαφή με τον κόσμο, και δεν με έλκει κάτι στο σύστημα της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Θυμάμαι, μάλιστα, τον Διονύση Χατζηδάκη, νυν βουλευτή και πρώην δήμαρχο, να μου δίνει κάποτε μια συμβουλή. Να μου λέει να μη φύγω ποτέ από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Βέβαια, εκείνος μετά έγινε βουλευτής… Εμένα πάντως μου αρέσει αυτό που κάνω.
Σας αρέσει περισσότερο κι από θέση του προέδρου της Super League;
Για την εποχή εκείνη ήταν σημαντικό για μένα να είμαι δύο χρόνια πρόεδρος της Super League, ο μόνος που άντεξε δύο χρόνια. Υπήρχαν ισχυρές διαμάχες εκεί, και όταν μου λένε «είσαι καλός στο Δ.Σ. του δήμου», τους λέω ότι ήμουν πρόεδρος μεταξύ ισχυρών παραγόντων του ποδοσφαίρου. Όμως η διοίκηση μιας πόλης είναι σαφώς πιο σημαντική από το ποδόσφαιρο. Οι αποφάσεις ενός δημάρχου καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων, το αποτέλεσμα της ομάδας απλώς επηρεάζει τη διάθεσή τους. .
Ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός
Ο Ολυμπιακός για την πόλη του Πειραιά έχει μια ιδιαίτερα σημασία ιστορικά. Δεν είναι θέμα αν ο Μώραλης ήταν στον Ολυμπιακό, αν ο κ. Μαρινάκης είναι στο Δ.Σ., ή αν η κ. Νταϊφά μάς υποστηρίζει κ.λπ. Η πόλη του Πειραιά είναι συνυφασμένη με την ιστορία του Ολυμπιακού σε πολύ μεγάλο βαθμό. Κι αυτό που πέτυχε η σημερινή διοίκηση, λόγω της ισχυρής σχέσης με τον Ολυμπιακό, είναι ότι η ΠΑΕ, ως μια εύρωστη εταιρεία με τον κ. Μαρινάκη, μπορεί να βοηθάει τον δήμο εκεί που δεν μπορεί ο δήμος να αντεπεξέλθει. Κι αυτό είναι απόλυτα υγιές. Όπως το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Λάτση, το Ίδρυμα της οικογένειας Μαρτίνου και άλλοι άνθρωποι που κάνουν πολλές δωρεές και καλά κάνουν, έτσι βρέθηκε και ένας άνθρωπος εκλεγμένος από τους δημότες να βοηθά. Θέλουμε να έχουμε δυνατούς συμπαίκτες. Ξέρετε, ο Πειραιάς είναι ένας δήμος με πολύ μεγάλα οικονομικά προβλήματα, έχει έναν δανεισμό 133.000.0000 ευρώ από το παρελθόν.
Για τον Εθνικό πιστεύουμε και ευελπιστούμε πως το 2020 θα είναι χρονιά-ορόσημο. Σε έναν χώρο 30 και πλέον στρεμμάτων, λίγο έξω από τον Πειραιά και όχι στο κέντρο της πόλης, όπου είναι πρακτικά αδύνατον, θα χτιστεί η «Εθνική Πολιτεία» και είμαι σίγουρος πως οι οπαδοί του Εθνικού θα το χαρούν με την ψυχή τους. Και να ξέρετε ότι τον Εθνικό προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε με μεγαλύτερη ένταση, γιατί ο Ολυμπιακός δεν το έχει ανάγκη. Καταλαβαίνω πως ο Εθνικός θα ήθελε γήπεδο στο κέντρο του Πειραιά, αλλά είναι ανέφικτο. Πάντως, η διαδρομή προς το Σχιστό είναι με αυτοκίνητο από το δημαρχείο 11 λεπτά…
